O ανεξάρτητός μη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός οργανισμός Oxygono διοργάνωσε τη Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2021, σε συνεργασία με το Cyprus Integrity Forum και το Terra Cypria το δεύτερο μέρος της σειράς συζητήσεων Ideas2Parliament με θέμα: «Η Διαφάνεια στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές: Κύπρος και Ευρώπη». Η συζήτηση προβλήθηκε στις σελίδες των διοργανωτών στο Facebook, στο κανάλι του Oxygono στο YouTube και μέσω του BlackLemonTV.
Στην συζήτηση έλαβαν μέρος: η Τασούλα Ιερωνυμίδου (Γενική Διευθύντρια Βουλής),ο Aleksejs Dimitrovs (Legal Advisor on Committees: Civil Liberties, Justice and Home Affairs for GREENS/EFA),ο Paco (Martino) Ruzzante (Co-founder and CEO at Arbury Road),ο Στέφανος Λουκόπουλος (Διευθυντής και Συνιδρυτής του Vouliwatch), και ο Νικόλας Σιακαλλής (Μέλος του ΔΣ του Cyprus Integrity Forum).
Ο κος. Aleksejs Dimitrovs άνοιξε την συζήτηση μιλώντας για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την γενική υποχρέωση που έχουν οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί για αύξηση της διαφάνειας των εργασιών τους. Όπως ανέφερε είναι δυνατό για άτομα η ομάδες να παρευρεθούν στις συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών μετά από έγκριση σχετικής αίτησης. Επίσης, από το 2004 μαγνητοσκοπήσεις των συνεδριάσεων αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην οποία προβάλλονται και ζωντανά. Παράλληλα, υπάρχει ανοικτό διαδικτυακό αρχείο στο οποίο μπορούν να βρεθούν αντίγραφα σχετικών αρχείων, εγγράφων και πρακτικών.
Αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί στην Λετονία δήλωσε ότι το σύνταγμα της χώρας δεν προνοεί την φυσική παρουσία πολιτών στις συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επίτροπων. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την προβολή τους διαδικτυακά βρισκόταν στην έλλειψη δυνατότητας για την ικανοποίηση του εν λόγο εγχειρήματος. H πανδημία Covid-19, βοήθησε στην ανάπτυξη της δυνατότητας αυτής καθώς ήταν αναγκαίο τα μέλη του Κοινοβουλίου να έχουν την δυνατότητα να συνεδριάσουν χωρίς φυσική παρουσία. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα ZOOM. Με την εισαγωγή της εν λόγω τεχνολογίας οι συνεδριάσεις ξεκίνησαν να μεταδίδονται ζωντανά από την ιστοσελίδα του Κοινοβουλίου της Λετονίας στην οποία διατηρείται και σχετικό αρχείο. Έτσι ενώ οι πολίτες δεν μπορούν να παρευρεθούν φυσικά στις συνεδριάσεις μπορούν να τις παρακολουθήσουν διαδικτυακά. Το μέτρο αυτό θα παραμείνει και μετά το τέλος της πανδημίας καθώς έχει βρει απήχηση όχι μόνο στους πολίτες αλλά και τους δημοσιογράφους. Καταλήγοντας, ο κος. Aleksejs Dimitrovs δήλωσε ότι οι αλλαγές αυτές βρήκαν στήριγμα στην μακρά ιστορία διαφάνειας της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Λετονία μεταδίδονται και οι συνεδριάσεις της κυβέρνησης εξαιρουμένων κάποιων θεμάτων.
Στη συνέχεια ο κος. Paco Ruzzante τόνισε την ανάγκη να αρχίσουν οι πολίτες να σκέφτονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι μόνο σε εθνικό. Συμπλήρωσε πως οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί θα πρέπει να γίνουν ακόμα πιο προσιτοί και να παρέχουν πληροφόρηση για τις εργασίες τους σε μια λιγότερο τεχνική μορφή ώστε να είναι πιο κατανοητές από τους πολίτες. Υπογράμμισε ότι το Brexit ήταν ένα παράδειγμα της αποτυχίας των Ευρωπαϊκών θεσμών να επικοινωνήσουν το έργο τους στην πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών.
Ακολούθως το λόγο πήρε η Γενική Διευθύντρια της Βουλής κα. Τασούλα Ιερωνυμίδου η οποία διευκρίνισε ότι οι συνεδριάσεις των επιτροπών της Κυπριακής Βουλής είναι από κανονιστικής πλευράς δημόσιες και θα μπορούσαν να αναμεταδοθούν εάν υπήρχε η τεχνική υποστήριξη. Πρόσθεσε ότι κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να αιτηθεί γραπτώς ώστε να παρευρεθεί σε συνεδρίαση επιτροπής και να λάβει μέρος στην συζήτηση, δεδομένου ότι σχετίζεται με το αντικείμενο με εξαίρεση κάποιες επιτροπές.
Στην βάση αυτού του κανονισμού έγιναν και κάποιες προσπάθειες για την διεξαγωγή ενός υβριδικού μοντέλου συνεδριάσεων με την χρήση σχετικής πλατφόρμας. Η προσπάθεια αυτή όμως βρήκε αντίθετα κόμματα τα οποία επέμεναν στην διεξαγωγή των συνεδριάσεων μόνο με φυσική παρουσία. Η κα. Ιερωνυμίδου δήλωσε ότι δεν βρίσκει το κλίμα ώριμο για το άνοιγμα των επιτροπών σε ένα μοντέλο παρόμοιο με αυτό των δημοτικών συμβουλίων. Δηλαδή, με την παρουσία πολιτών ως παρατηρητές.
Πρόσθεσε πως η Βουλή είναι ανοικτή σε εισηγήσεις για τροποποίηση του κανονισμού εφόσον υπάρχει ώριμο κλίμα και ότι αυτό είναι κάτι που επιδιώκεται από την πλειοψηφία των μελών της Βουλής. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι στην παρούσα φάση ο κανονισμός είναι ικανοποιητικός προσθέτοντας ότι πιο διαδεδομένες δημοκρατίες έχουν παρόμοιους ή και πιο αυστηρούς κανονισμούς.
Αξιοσημείωτη ήταν και η αναφορά στο γεγονός ότι προ εικοσαετίας τα τηλεοπτικά κανάλια μπορούσαν να μεταδίδουν ζωντανά όλες τις συνεδριάσεις. Το αποτέλεσμα ήταν η διεξαγωγή μη εποικοδομητικών συζητήσεων καθώς οι βουλευτές δεν μπορούσαν να χειριστούν την δημοσιότητα. Αυτό οδήγησε στην αλλαγή του κανονισμού.
Κλείνοντας δήλωσε ότι λόγω επιτακτικής ανάγκης, η Βουλή σκοπεύει να ανταποκριθεί σε πρώτο στάδιο με την καθημερινή έκδοση δελτίων τύπου που θα αναφέρουν συνοπτικά τις καθημερινές εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών. Αυτά σε πρώτο στάδιο θα αποστέλνονται στο ΚΥΠΕ και σύντομα θα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της βουλής. Αυτό αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2022.
Συνέχεια στην συζήτηση έδωσε ο συνιδρυτής του Vouliwatch κος. Στέφανος Λουκόπουλος. Στην τοποθέτηση του ο κος. Λουκόπουλος χαρακτήρισε τα Κοινοβούλια έως την κύρια θεσμική γέφυρα ανάμεσα στους πολίτες και την Εκτελεστική εξουσία. Επίσης αποτελεί το κύριο εποπτικό όργανο που εκπροσωπεί τα συμφέροντα και δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών. Για αυτό ακριβώς τον λόγο θα έπρεπε να αποτελούν παραδείγματα διαφάνειας και λογοδοσίας. Στην βάση αυτή θα πρέπει να παρέχουν στους πολίτες ελεύθερη και ανεμπόδιστη πρόσβαση στην πληροφορία που τα ίδια παράγουν δίνοντάς έτσι στους πολίτες το δικαίωμα να ελέγχουν και να αξιολογούν το έργο τους.
Ο κος. Λουκόπουλος υπογράμμισε ότι η ουσία του θέματος, δεν βρίσκεται στο εάν οι πολίτες έχουν την δυνατότητα να παραστούν στις συνεδριάσεις αλλά κατά πόσο σε δεύτερο χρόνο έχουν πρόσβαση στα πρακτικά τους, στα έγγραφα που κατατέθηκαν από τους βουλευτές αλλά και την ατζέντα ή το απουσιολόγιο τους.
Αναφορικά με τις συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών στην Ελληνική Βουλή, ανέφερε ότι δεν επιτρέπεται η φυσική παρουσία των πολιτών σε αυτές. Είναι όμως διαθέσιμες μέσω του επίσημου καναλιού της Βουλής όπου προβάλλονται τηλεοπτικά και διαδικτυακά. Μάλιστα σε περίπτωση που δύο συνεδριάσεις διεξάγονται παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα επιλογής. Σε ότι αφορά την πρόσβαση σε πρακτικά και έγγραφα, ανέφερε ότι δεν είναι πάντα διαθέσιμα. Εξηγώντας πως αναρτώνται στην σχετική ιστοσελίδα είτε ακανόνιστα είτε επιλεκτικά. Ο κανονισμός δεν προβλέπει την δημοσίευση τους και περιορίζεται στην κατάθεση τους στο αρχείο της Βουλής το όποιο όμως δεν ανανεώνεται τακτικά.
Ο κος. Νικόλας Σιακαλλής συμφώνησε ότι η δημοσίευση των πρακτικών και το live-streaming των συνεδριάσεων ενισχύει την διαφάνεια στους θεσμούς. Πρόσθεσε ότι οι Θεσμοί και οι οργανισμοί πρέπει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και αυτό μπορεί να συμβεί με την απρόσκοπτη πρόσβαση τους σε όλα τα δεδομένα. Κλείνοντας ανέφερε πως η αύξηση της διαφάνειας στις κοινοβουλευτικές επιτροπές είναι απαραίτητο μέτρο ώστε οι πολίτες να μπορούν να αξιολογήσουν τους εκλεγμένους αντιπρόσωπους τους και το κατά πόσο είναι ικανοποιημένοι με το έργο τους.
Με το κλείσιμο των αρχικών τοποθετήσεων ακολούθησε μια εκ νέου τοποθέτηση από την κα. Ιερωνυμίδου. Δήλωσε αρχικά ότι στο ίδιο το Σύνταγμα προβλέπεται ότι τα πρακτικά είναι συνοπτικά. Κατά την άποψη της αυτό αποσκοπεί στην προστασία των βουλευτών από κακόβουλη παρερμηνεία των λεγόμενων τους και παράλληλα στην διατήρηση της αντικειμενικότητας των συνεδριάσεων. Ξεκαθάρισε επίσης ότι τα πρακτικά μπορούν να δοθούν κατόπιν δικαιολογημένου αιτήματος.
Σημείωσε δε ότι το σώμα απαρτίζεται από επτά κόμματα τα οποία έχουν ορίσει μέλη στις επιτροπές κατά παραχώρηση των άλλων κομμάτων. Περαιτέρω, με βάση το σύνταγμα μόνο οι κοινοβουλευτικές ομάδες έχουν τη δυνατότητα να έχουν μέλη στις επιτροπές. Αυτή η παρέκκλιση έχει οδηγήσει σε σοβαρές δυσλειτουργίες στον τρόπο λειτουργίας των κοινοβουλευτικών επίτροπων.
Κλείνοντας δήλωσε ότι αντιλαμβάνεται την απαίτηση της κοινωνίας για μια πιο συμμετοχική δημοκρατία και ότι συμφωνεί στην ύπαρξη live-streaming τουλάχιστον στα αρχικά στάδια των συνεδριάσεων των κοινοβουλευτικών επιτροπών. Τόνισε όμως ότι η Βουλή οφείλει να διαφυλάξει την κυριαρχία της αλλά και τον τρόπο με οποίο λαμβάνει αποφάσεις. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή η αναμετάδοση των σταδίων λήψεως αποφάσεων και ψηφοφορίας.
Το σχετικό event μπορεί να ανευρεθεί εδώ
